Vera Šnajder je rođena 2. februara 1904. godine u Reljevu, u blizini Sarajeva. Verin otac je upravljao pravoslavnim kršćanskim sjemeništem u Reljevu. Umrla je 14. feburara 1976. godine u Sarajevu. Vera je završila osnovno obrazovanje, a potom i srednju školu (Klasičnu gimnaziju) u Sarajevu 1922. godine te se zatim upisala na Filozofski fakultet na Univerzitetu u Beogradu, odsjek za teorijsku i primijenjenu matematiku i eksperimentalnu fiziku. Zbog prekida uzrokovanih bolešću, diplomirala je 1928. godine te je od tada pa do 1929. godine bila nastavnica u Ženskoj gimnaziji u Sarajevu. Kao jedna od najboljih studenata i matematičara svoje generacije, stekla je stipendiju francuske vlade i nastavila studije u Parizu. O tome koliko su je cijenili kao studenta najviše govori to što je imala pisma preporuke od dvojice velikana beogradske Matematičke škole: Milutina Milankovića i Antona Bilimovića [5].

Vera je provela 1929. i 1930. godinu provodeći istraživanja na slavnom Institutu Henri Poincaré u Parizu. Budući da se istakla prilikom rada na institutu, dobila je ponudu da radi kao honorarni saradnik Laboratorije za hidrodinamiku na Sorboni, što je i prihvatila. Na Sorboni je ostala do povratka u Sarajevo 1932. godine. Dok je živjela u Parizu, objavila je svoj prvi naučni rad u Comptes rendus de l'Académie des Sciences [1]. Zanimljivo, to je bio i prvi naučni rad u oblasti matematike autora iz Bosne i Hercegovine. Neki od njenih eksperimentata prikazivani su na izložbi u Parizu. Pored toga, iz dokumenta iz toga perioda se zna da je Veri ponuđen posao u Ministarstvu zrakoplovstva, u laboratoriji za mehaniku fluida koju je vodio dr. Riabushinsky.

Po povratku iz Pariza, krajem 1932. godine, Vera Šnajder postaje profesorica u Ženskoj gimnaziji, gdje stiče veliko poštovanje svojih učenika, njihovih roditelja, i svojih kolega. Kao progesivni intelektualci, Vera i njen muž Marcel Šnajder, jedan od prvih doktora nauka u Bosni i Hercegovini, i sam profesor filozofije i matematike, oboje su pripadali uskom krugu lijevo orijentiranih sarajevskih intelektualaca. Međutim, Marcel Šnajder je bio je na meti fašista ne samo kao istaknuti intelektualac već i zato što je bio Židov. Nažalost, tragično je stradao u prvim danima Drugog svjetskog rata. Unatoč velikim naporima, Vera Šnajder nikad nije saznala detalje kako i gdje je ubijen.

Unatoč tragičnim događajima koji su doveli do uhićenja i ubistva njenog supruga, teškim zdravstvenim problemima i skrbi o svojoj malenoj kćerci Milici (Milica Snajder Huterer), Vera Šnajder je bila je aktivna učesnica rata za slobodu i članica , revolucionarne organizacije - Narodnog fronta za Sarajevo. U decembru 1943. godine biva premještena u Imotski, a u junu sljedeće godine u Mostar. No zbog lošeg zdravstvenog stanja, a uz pomoć poznatog sarajevskog ljekara i humaniste dr. Bogdana Zimonjića, koji je i sam bio progresivni intelektualac i član pokreta otpora, Vera ostaje u Sarajevu na liječenju.

Nakon oslobođenja (kraja Drugog svjetskog rata), Vera Šnajder je posvetila svoje fizičke i intelektualne moći obnovi svoje domovine. U junu 1945. godine izabrana je za direktoricu Druge ženske gimnazije, a u martu 1946. postaje jedna od prvih profesorica Pedagoške škole u Sarajevu. U novembru 1947. izabrana je za savjetnicu u Ministarstvu obrazovanja, gdje je neumorno radila na rekonstrukciji obrazovnog sistema u BiH i rješavanju ozbiljnih problema nastavnog osoblja koji su postojali u to vrijeme. U junu 1948. vraća se na Pedagoški fakultet.

1950. godine, Vera Šnajder sudjeluje u osnivanju Filozofskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu, posebno pridonoseći stvaranju Katedre za matematiku. U martu 1950. postaje izvanredni profesor, a u akademskoj 1950/51. godini po prvi put je studentima u BiH dostupan univerzitetski studij matematike. Profesorica Šnajder postaje dugogodišnja voditeljica Katedre za matematiku, čiji su uspjeh i razvoj usko povezani s njenim naporima, a koji postaje Odsjek za matematiku (kao dio Prirodno-matematičkog fakulteta) 1960. godine. Većinu svog života posvetila je radu na Odsjeku - uspostavljanje veza s domaćim i internacionalnim naučnim institucijama, slanje studente na studij u inostranstvo te neumorno i nesebično promicanje i poticanje mladih naučnika u njihovom profesionalnom i ličnom razvoju.

Zahvaljujući posvećenosti profesorice Šnajdera obrazovanju, Mahmut Bajraktarević otišao je na poznatu parišku Sorbonu, gdje je 1953. doktorirao, Veselin Perić u Göttingen, u školu komutativne algebre, koju je osnovala poznata Emmy Noether, koja će, kasnije, biti prvi koji je modernu algebru donio u bivšu Jugoslaviju, a Fikret Vajzović na svjetski poznat Moskovski državni univerzitet Lomonosov. Trojica spomenutih matematičara kasnije će postati ne samo okosnica Odsjeka za matematiku i matematike u BiH, već i članovi Akademije nauka i umjetnosti BiH. Profesorica Vera Šnajder jednako se brinula za sve svoje studente, pokušavala je omogućiti stipendiranje onima kojima je bilo potrebno, savjetovala ih koje knjige iz matematike čitati, a ponekad je donosila i svoje. "Jednom me odvela u biblioteku da potražim, prema njezinom mišljenju, dvije najcjenjenije knjige Zuberbühlera i Van der Waerdena u modernoj algebri", kaže prof. Mirjana Vuković, jedna od Verinih bivših učenica.

Na Katedri, a kasnije Odsjeku, za matematiku, Vera Šnajder je predavala Diferencijalnu geometriju, Klasičnu mehaniku, a povremeno i posebno u početku, Linearnu algebru i Uvod u algebru. Istraživanje Vere Šnajder bilo je usredotočeno na proučavanje Riemannove i Finslerove geometrije u klasičnoj mehanici i davanje geometrijske interpretacije integralnim načelima klasične mehanike. Iznijela je važne rezultate u dvije publikacije ([2] i [3]) koje su bile veoma utjecajne i cijenjene u matematičkoj zajednici. Također je napisala knjigu [4] za kurs Klasične mehanike koju je podučavala dugi niz godina.

Od osnivanja Prirodno-matematičkog fakulteta 1960. godine, Vera Šnajder bila je dugi niz godina u Univerzitetskom senatu, a bila je i u Prosvjetnom odboru BiH, bila predsjednica Odbora Nacionalne biblioteke, članica Odbora za izbor naučnih suradnika i predsjednica Odbora za profesorske ispite. Bila je i dugogodišnja predsjednica Jugoslavensko-francuskog društva. Vera Šnajder bila je posebno aktivna kao predsjednica Društva matematičara, fizičara i astronoma Jugoslavije i glavna organizatorica Četvrtog kongresa matematičara, fizičara i astronoma Jugoslavije, održanog u Sarajevu 1965. godine.

Rad Vere Šnajder nije bio ograničen na Odsjek za matematiku. U godinama 1951/52. i 1958/59. obnašala je dužnost dekana Filozofskog fakulteta, a 1952/53, 1957/58. i 1959/60. bila je prodekanica. Njezin izbor na mjesto dekana bio je od historijskog značaja, jer je bila prva žena izabrana na tu funkciju ne samo u Bosni i Hercegovini, već i u cijeloj Jugoslaviji.

Slika o Veri Šnajder bi bila nepotpuna bez isticanja njenih kvaliteta kao humaniste i pedagoga. Bila je izvrstan učitelj, organizator i ugledna intelektualka. Bila je poznata kao vrlo strog i pravedan profesor, podjednako zahtjevna prema sebi i drugima, uzoran vođa mladih talenata i mentor generacijama budućih profesora. Iza strogog profesorskog stava krila se duša žene pune ljubavi i brige prema svim svojim studentima i članovima Katedre. Studenti, kao i kolege, obraćali su joj se sa određenom dozom straha ili bolje rečeno- strahopoštovanja. S vremenom bi svaki njezin student otkrio da njeno obraćanje pažnje na detalje npr. ukazivanje na greške koje su se ponekad činile kao da nisu u vezi sa predmetom koji proučavaju, se vrši s namjerom da se njihovo ukupno znanje i vještine dovedu do savršenstva. Na ovaj način bi mlada generacija bila u najboljem položaju da služi svojoj domovini, kao i da uživa u ličnom i profesionalnom uspjehu, što je uvijek bilo Verin prioritet i ispred svih njezinih ličnih interesa.

Altruistički i nesebični život Vere Šnajder, kao i njezina strogost i kreativna energija, učinili su da je jako poštuju njezini učenici i vršnjaci. Svoj život posvetila je razvoju Odsjeka za matematiku (a kasnije i Odjela za matematiku), pomaganju studentima i savjetovanju stručnog osoblja.

Mozemo s ponosom reći da je Vera Šnajder bila naša Marie Curie koja se, za razliku od Marie Curie ( koja je ostala u Parizu ), vratila u svoju Bosnu i Hercegovinu, i dala ogroman doprinos razvoju obrazovanja, posebno visokog obrazovanja.

Treba napomenuti da se sve to događalo u vrijeme kada je malo žena na svijeto imalo obrazovanje, često jer im je bilo zabranjeno studiranje. Sjetimo se dvije velike matematičarke: Sonje Kovaljevske (1850.-1891.) I Emmy Nöther (1882.-1938.). Kovaljevska je imala sreću da bude pod mentorstvom velikog matematičara Karla Weierstrassa, koji je pristao privatno podučavati mladu, nadarenu ruskinju koja je kasnije dala značajne rezultate na polju matematike. Emmy Nother, koja se smatra možda najboljom matematičarkom svih vremena, mogla je prisustvovati predavanjima na Univerzitetu u Erlangenu samo zahvaljujući ocu koji je na tom univerzitetu radio kao profesor matematike; bila je jedna od samo dvije žene među hiljadu učenika. Dala je izuzetno važne rezultate na polju matematike i fizike na Univerzitetu u Göttingenu, svjetski poznatom centru matematičkih istraživanja- tada vodeće mjesto na svijetu za matematiku. Dolaskom nacista na vlast odlučila je napustiti Njemačku te je počela predavati kao gostujući profesor na Bryn Mawr koledžu u Pensilvaniji, gdje je nažalost umrla u relativno mladoj dobi.

Priča mlade žena, koja unatoč lošem zdravlju odlazi u tada daleki Beograd, a potom u Pariz da bi stekla znanje, učila od najboljih i vratila se i uložila to znanje u zemlju iz koje je došla, je zaista inspirativna. Vera Šnajder bila je pionir i uzor mnogima i daleko ispred svog vremena.

Porodica Vere Šnajder naslijedila je njezinu ljubav prema obrazovanju. Njena kćerka, prof. Milica Šnajder-Huterer, postala je poznata pijanistica te je studirala u Sarajevu i u Parizu. Izvela je stotine solističkih i kamernih recitala i koncerata sa orkestrima, koji su održani u svim većim gradovima bivše Jugoslavije, Evrope i Sovjetskog Saveza. Milica je osvojila šestoaprilsku nagradu grada Sarajeva (1983.) i Republičku nagradu Udruženja glazbenih umjetnika BiH (1971.). Počasna je članica Udruženja glazbenih pedagoga Jugoslavije (1986). Prije rata bila je kratko dekanica Muzičke akademije u Sarajevu. Od 1993. živi u Sloveniji. Mlađi unuk Vere Šnajder, Andrej Huterer, postao je violinist i violinski pedagog. Studije violine završio je na Bjeloruskoj muzičkoj akademiji u Minsku. Od 1999. radi kao nastavnik u muzičkim školama u Sloveniji. Posvećen je muzičkom razvoju djece. Stariji unuk Vere Šnajder, Dragan Huterer, završio je osnovne studije na svjetski poznatom Massachusetts Institute of Technology 1996. godine i doktorirao fiziku na Univerzitetu u Chicagu (2001.). Danas je profesor na Univerzitetu u Michiganu, SAD. Glavni interes profesora Huterera, koji se je već proslavio u svijetu nauke, je razumijevanje prirode i porijekla "tamne energije", misteriozne komponente koja dominira dinamikom svemira i uzrokuje njegovo ubrzano širenje. Kliknite ovde da biste pročitali više o prof. Draganu Hutereru i njegovom radu.

Vrlo je tužno primijetiti da nijedan član ugledne porodice Popović-Šnajder više ne živi u Sarajevu.

Fondacija za budućnost Bosne i Hercegovine želi zahvaliti sljedećim osobama i organizacijama na doprinosu ovoj stranici:

Prof. Mirjana Vukovic, Prof. Milica Šnajder-Huterer, Prof. Dragan Huterer, Dr. Eddie Custovic, Dr. Damir Mitric.

[1]  V. Šnajder, Hydrodinamic experimentale – Sur l'extension de la méthode de Hele Shaw aux mouvements cycliques, Comptes Rendus de l'Académie des Sciences, Paris, T. 192  (1931), pp. 1703-1706.

[2]  V. Šnajder,  Hamiltonov princip u Racionalnoj mehanici i njegova geometrijska interpretacija, Beograd, 1957.

[3]   V. Šnajder, Quelques remarques sur le principe de Hamilton dans la Mécanique classique, Publication de l'Institut mathématique de l'Académie Serbe des Sciences et des Arts, Beograd, T. XIV (1960), 67-82.

[4]  V. Šnajder, Predavanja iz racionalne mehanike s uvodom u tenzorski račun, Univerzitet u Sarajevu, Sarajevo,1963, 287 str.

[5] Empfehlungsschreiben – Preporuka dvojice čuvenih Beogradskih profesora Milutina Milankovića i Antona Bilimovića Veri Šnajder za rad na doktorskoj diseraciji u Njemačkoj, Beograd, april 1929.

[6]   Poziv Ministrstva vazduhoplomstva Francuske upućen Veri  Popović Šnajder da radi za njih radi kao istraživač u Laboratoriju mehanike fluida, Pariz, Februar 1931.

[7]  Vere Šnajder – fotografije s kolegama snimljene ispred instituta „Henry Poincaré” i u Laboratoriju tog Instituta, Pariz, 1931.

[8]  Harald Gropp, Mathematics in the Austro-Ungarian Empire: Mathematics in Bosnia-Herzegovina, Proceedings of a Symposium held in Budapest on August 1, 2009 during the XXIII ICHST (English), Praha Matfyzpress, 2010. pp. 75-80.